Dobrze rozwinięta sieć dróg, drożysk i ścieżek zlokalizowanych w Puszczy sprzyja uprawianiu turystyki pieszej i rowerowej. Jednak, aby ukierunkować ruch turystyczny bardziej przybliżyć walory tutejszych lasów, przez Puszczę wytyczono cztery szlaki turystyczne piesze, trasę rowerową, trasę do jazdy konnej i ścieżkę edukacyjną.

            Wszystkie szlaki turystyczne są dobrze oznakowane, a niezbyt zróżnicowanie ukształtowania terenu nie powinno sprawiać kłopotów przy ich pokonywaniu, nawet najmniej wprawnym turystom.

Szlak zielony

            Początek trasy znajduje się na rynku w Niepołomicach. Z rynku, ul. Bocheńską, obok Kościoła Parafialnego prowadzi do parkingu przy drodze nr 75, przy skraju Puszczy. Następnie szeroką linią leśną biegnie do drogi zwanej „Drogą Królewską" i dochodzi do Sitowca. W pobliżu leśniczówki Sitowiec rośnie dąb posadzony w 2003 r. w miejsce Dębu Batorego stanowiącego cenną pamiątkę legendarnej tradycji: „…Król Stefan Batory, polując na tura ranił go. Zwierzę upadło, ale gdy król zbliżył się, ranny zwierz zerwał się niespodziewanie i zaatakował. Króla uratowała córka miejscowego leśniczego, która celnie ugodziła zwierza strzałą z łuku. Król po tym zdarzeniu odpoczywał pod pobliskim dębem". Pod tym samym dębem miał 150 lat później odpoczywać Król Jan III Sobieski. W pobliżu dębu znajduje się cmentarz żołnierzy poległych na początku I Wojny Światowej w 1914 r. Idąc dalej „Drogą Królewską", przechodząc obok dębu zwanego „Dębem Augusta" lub „Suchym Dębem", dotrzemy do leśniczówki Przyborów. Skręcamy na południe, drogą wykładaną drewnianymi balami dojdziemy do spłaszczonego wzniesienia zwanego „Kobylą Głową", która stanowi dużą osobliwość geologiczną Puszczy Niepołomickiej, jako pozostałość osadów najwcześniejszego na ziemiach polskich lodowca krakowskiego. Dalej szlak zaprowadzi nas do rezerwatu „Długosz Królewski", a za rezerwatem drogą asfaltową do stacji PKP w Stanisławicach. Długość trasy wynosi ok. 18 km.

Szlak czarny

            Szlak rozpoczyna się od leśniczówki Sitowiec i na odcinku do „Polany Wielkie Błoto", obok „Dębu Batorego" biegnie wspólnie ze szlakiem czerwonym i wchodzi na „Polanę" w przysiółku Błoto Podlesie. Następnie skręca na zachód, prowadząc zachodnim skrajem „Polany Wielkie Błoto". „Polana Wielkie Błoto" ma kształt zbliżony do koła i obejmuje ok. 350 ha powierzchni. Większą jego część stanowi silnie zdegradowane torfowisko niskie, a osobliwością przyrodniczą jest tutaj najdalej na południowy zachód wysunięte stanowisko występowania brzozy niskiej (Betula humilis) – gatunku objętego ochrona ścisłą. W latach 70-tych XIX w. torfowiska „Polany Wielkie Błoto" były dość intensywnie eksploatowane. Wydobywany torf, po przesuszeniu, wykorzystywano jako opał oraz do produkcji farby, czerni lakierniczej. Następnie drogą zabudowaną na przełomie XIX i XX w., służącą głównie do wywozu torfu, szlak dochodzi do ruchliwej trasy Niepołomice – Bochnia i na przystanku kolejowym w Szarowie kończy swój bieg. Długość szlaku wynosi ok. 3,8 km.

Ścieżka edukacyjna

            Trasa ścieżki o długości 3,5 km rozpoczyna bieg na parkingu przy drodze nr 75, biegnie do Staniątek i Kozich Górek. Prowadzi przez teren o zróżnicowanym ukształtowaniu, dlatego też może być wykorzystana jako zwykła ścieżka spacerowa, a specjalnie przygotowane punkty przystankowe, wyposażone w tablice informacyjne, oprócz miejsc odpoczynku stanowią bazę dydaktyczną pozwalającą na bliższe zapoznanie się zwiedzających z pracą i problemami leśników, życiem lasu i historią tego rejonu. Na trasie zlokalizowano 10 punktów przystankowych.

            Cała ścieżka zaprojektowana i wykonana została w taki sposób aby zwiedzanie jej i korzystanie z niej nie wymagało obecności pracownika Nadleśnictwa. Dobre oznakowanie ścieżki sprzyja właściwemu jej przemieszczaniu i zapobiega zagubieniu się w terenie. Ponadto przebieg opierający się w zasadzie na popularnym dukcie leśnym oraz liczne ścieżki i dróżki leśne pozwalają nie tylko na rezygnację z wędrówki praktycznie w każdym momencie, ale również na dowolne modyfikowanie trasy przejścia.

Trasa rowerowa

            Turystyczne walory opisywanego rejonu Puszczy Niepołomickiej znacznie podniosła, oddana do użytku w 2003 r., ścieżka rowerowa. Została ona wybudowana w ramach wspólnego przedsięwzięcia Miasta i Gminy Niepołomice, Gminy Kłaj i Nadleśnictwa Niepołomice. Jej trasę wytyczono wzdłuż drogi Niepołomice – Bochnia, wzdłuż torów kolejowych linii Kraków – Tarnów, wzdłuż wspomnianej wcześniej drogi „Gruszeckiej" oraz drogi leśnej zwanej „Pale". Prowadzi przez najciekawsze miejsca Puszczy w tym rejonie, pozwala na uprawianie turystyki rowerowej z równoczesną możliwością obserwacji świata przyrody. Dodatkowym jej walorem są zabezpieczenia, uniemożliwiające wjazd pojazdów, podnoszące bezpieczeństwo poruszających się po niej turystów. Długość trasy (ok. 7 km), niezróżnicowany wysokościowo teren, przez który prowadzi, predysponuje ją raczej do miana trasy rekreacyjnej. Przy zachowaniu ciszy i spokoju możliwe jest spotkanie „oko w oko" z niektórymi mieszkańcami lasu, których w tych okolicach nie brakuje. Dobre oznakowanie i nieskomplikowany przebieg uniemożliwiają wręcz zboczenie z trasy i zabłądzenie w lesie.

Trasa do jazdy konnej

            Amatorzy turystyki konnej także znajdą tu cos dla siebie. Przygotowana i oddana w użytkowanie w 2003 r. trasa do jazdy konnej prowadzi w części lasu sąsiadujące ze wsiami Szarów, Dąbrowa, Gruszki, Staniątki. Od północy ograniczona jest linią kolejową Kraków – Tarnów. Wyposażona w specjalnie przygotowane miejsca postoju. Trasa o długości ok. 8 km biegnie terenem lekko pofałdowanym, wyłącznie po drogach i duktach leśnych. Ma charakter crossowy i służy do rekreacyjnej, turystycznej i szkoleniowej jazdy konnej.

Gdzie zostawić samochód?

Zgodnie z przepisami prawa, poza pewnymi wyjątkami, wjazd pojazdami silnikowymi na tereny leśne jest zabroniony. W celu umożliwienia zmotoryzowanym pozostawienia samochodu w bezpiecznym miejscu Nadleśnictwo Niepołomice przygotowało kilka miejsc postojowych oraz duży parking leśny w oddziale 300 Leśnictwa Sitowiec. Wybudowany w ramach programu Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych „Aktywne Udostępnianie Lasu" oprócz miejsc parkingowych obiekt posiada przyrządy służące do różnego rodzaju aktywności fizycznej m.in. ławeczka skośna, drążek, równoważnia.

Warto odwiedzić

• Zamek Królewski w Niepołomicach
• Młodzieżowe Obserwatorium Astronomiczne w Niepołomicach
• Izba Leśna Nadleśnictwa Niepołomice